حمل‌ونقل کالا در مسیرهای زمینی، دریایی و هوایی همواره با درجات مختلفی از ریسک همراه است. وقوع حوادثی مانند آتش‌سوزی، واژگونی، غرق‌شدن، سرقت یا بلایای طبیعی می‌تواند خسارت قابل‌توجهی به محموله‌ها وارد کند. به همین دلیل، بیمه حمل‌ونقل کالا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای مدیریت ریسک در بازرگانی داخلی و بین‌المللی شناخته می‌شود.
بیمه حمل‌ونقل (Cargo Insurance) قراردادی است که طی آن شرکت بیمه متعهد می‌شود در صورت وقوع خسارت به کالا در طول مسیر حمل، براساس شرایط بیمه‌نامه، خسارت وارد شده را جبران کند. این پوشش از لحظه بارگیری تا زمان تحویل به گیرنده فعال است و ریسک‌های غیرقابل پیش‌بینی را به حداقل می‌رساند.
✅ حمل وارداتی
✅ حمل صادراتی
✅ حمل داخلی
✅ حمل ترانزیتی (عبوری)
هر یک از این بیمه‌نامه‌ها بر اساس نوع مسیر، وسیله نقلیه و ارزش کالا، دارای شرایط و ضوابط متفاوتی هستند.
| نوع کلوز | توضیحات |
|---|---|
| کلوز C | پوشش پایه (آتش‌سوزی، غرق‌شدن، واژگونی، تخلیه اضطراری) |
| کلوز B | شامل کلوز C + بلایای طبیعی مانند طوفان، صاعقه یا زمین‌لغزش |
| کلوز A | پوشش کامل (All Risks)؛ شامل تمامی خطرات به‌جز استثناهای خاص درج‌شده در بیمه‌نامه |
فرانشیز بخشی از خسارت است که توسط صاحب کالا پرداخت می‌شود. میزان فرانشیز در بیمه‌نامه قید می‌شود و در زمان دریافت خسارت، از کل مبلغ کسر می‌گردد. انتخاب بیمه‌نامه‌ای با حداقل فرانشیز، در حمل کالاهای گران‌قیمت توصیه می‌شود.
حمل هوایی: حداکثر ۳۰ روز پس از ورود محموله به فرودگاه مقصد
حمل زمینی یا دریایی: حداکثر ۶۰ روز پس از ورود به مقصد
در صورت نیاز، امکان تمدید پوشش با توافق بیمه‌گر وجود دارد.
در صورت بروز حادثه، صاحب کالا باید به سرعت:
مراتب را بصورت کتبی به بیمه‌گر اطلاع دهد؛
گزارش مأموران رسمی (بندر، گمرک، پلیس و…) را اخذ کند؛
مدارک را جهت تشکیل پرونده خسارت ارائه کند.
پارت‌شیپمنت: ارسال محموله در چند مرحله یا چند محموله‌ی جزئی
ترانزشیپمنت: انتقال کالا در بین مسیر از یک وسیله حمل به وسیله‌ی دیگر (مثلاً از کشتی به کامیون)
جلوگیری از تحمیل خسارت‌های پیش‌بینی نشده
افزایش اطمینان در معاملات بین‌المللی
تسهیل ترخیص و تشریفات گمرکی
ایجاد مزیت رقابتی برای شرکت‌های صادرکننده و واردکننده
در محیط پرتلاطم تجارت، بیمه حمل کالا نه‌تنها یک گزینه اضافی نیست، بلکه بخش ضروری هر قرارداد حمل‌ونقل حرفه‌ای محسوب می‌شود. انتخاب پوشش مناسب (کلوز A، B یا C) با درنظر گرفتن نوع کالا، مسیر و وسیله حمل، نقش مهمی در کاهش ریسک و محافظت از سرمایه دارد. شرکت‌هایی که از بیمه‌نامه‌های تخصصی و به‌روز استفاده می‌کنند، می‌توانند با اطمینان بیشتری در بازارهای داخلی و خارجی فعالیت نمایند.
